Totstandkoming van nieuws

Vraag aan de klas: wanneer is iets nieuws en wie bepaalt dat?

Het aftreden van Koningin Beatrix was groot nieuws, dat is waarschijnlijk wel duidelijk. Maar waarom is de geboorte van een babypanda in een dierentuin wel nieuws en de geboorte van een giraffe niet? Wie maakt de selectie en waar is het op gebaseerd?

Laat de studenten antwoord geven op de verschillende vragen met Mentimeter.

Journalist Joris Luyendijk wilde met zijn boek ‘Het zijn net mensen‘ iets duidelijk maken over de manier waarop nieuws tot stand komt. Deel met de klas de informatie over het boek en vraag de studenten vervolgens:

• Wat wil Joris Luyendijk duidelijk maken?
• Wat bedoelt de schrijver met de titel ‘het zijn net mensen’?
• In het boek laat Luyendijk weten dat wij bepaalde Arabische woorden nooit vertalen. We hebben het in de Nederlandse pers over Al Qaida en niet over De Basis. We spreken over Al-Jazira en niet Het Eiland. Volgens Luyendijk zou het beter zijn om deze woorden wel te vertalen, waarom?

We kijken naar een andere vorm van journalistiek. Bekijk met de klas de trailers van ‘Living on one dollar’ en ‘Salam neighbor’. Beide documentaires zijn een vorm van embedded journalism. Dit betekent dat de journalist volledig opgaat in de groep waar die over wil schrijven. Deze vorm van journalistiek vindt vooral plaats in oorlogsgebieden wanneer een journalist meereist met militairen om verslag te kunnen doen van het conflict.

Wanneer jullie kijken naar de trailers van de documentaires, zijn dit voor jullie nieuwsitems? Lees of hoor je hierover op het nieuws? Waarom wel/niet?

Tip: het kan nuttig zijn om bij deze les een krant te laten zien en het te hebben over de indeling van nieuws. Welke rubriek komt eerst in een krant? En waarom krijgen sommige onderwerpen heel veel ruimte en zijn andere nieuwsitem heel beknopt opgeschreven?

Opdracht 1
Laat de studenten de volledige documentaire Bellingcat bekijken. Een IDFA-documentaire over nieuws en nepnieuws. Liever een andere documentaire? Meld je aan als docent bij IDFA School. Je krijgt dan toegang tot een enorme databank aan filmmateriaal waarbij vaak ook lesmateriaal is ontwikkeld.

Opdracht 2
Laat de studenten individueel een nieuwsitem uitzoeken dat zij interessant vinden. Na het lezen van het artikel gaat de student verwoorden hoe dat nieuwsitem tot stand is gekomen:

• Wat is precies het nieuws?
• Wie komt er allemaal aan het woord?
• Wat heeft de journalist volgens jou moeten doen om aan de informatie te komen?
• Is er een onderdeel dat vragen bij jou oproept?
• Stel jij werkt voor dagblad Metro, op welke plek in de krant moet dit nieuwsitem volgens jou staan?

Bespreek de documentaire na. Laat studenten terugkoppeling wat nieuws volgens hen is.