Opdracht 1
Iedere student speelt het spel van www.slechtnieuws.nl.
Hoe werkt het spel?
In deze game kruipen de studenten in de huid van een nepnieuwsmaker en worden ze zelf propagandist.
‘Wees lekker slecht en maak keuzes die je dichterbij je doel brengen: invloed en macht. Verzamel zoveel mogelijk volgers, maar let op als je ze teleurstelt of té overduidelijk liegt, verlies je geloofwaardigheid. Als de meters te laag komen… ben je game-over!’ Bespreek de verschillende tactieken die in het spel naar voren komen.
Tactieken om nepnieuws te maken en te verspreiden uit de game van www.slechtnieuws.nl:
- Vermommen; om geloofwaardig te zijn op internet moet je je vermommen als een serieuze nieuwsmaker.
- Polariseren; desinformatie werkt het beste als je de verschillen zo groot mogelijk maakt. Hard roepen en stoere taal doen je sterk lijken.
- Manipuleren door geruchten om te toveren tot nieuws. Jij verdraait de feiten zo dat lezers er doodbang van worden. Gelukkig heb jij altijd de antwoorden waar ze naar zoeken.
- Verdedigen; je geeft nooit toe en biedt zeker nooit je excuses aan. De aanval is de beste verdediging.
- Foto’s bewerken in Photoshop.
- Trollen; nepaccounts maken op sociale media om berichten verder te kunnen verspreiden. Door te trollen lok je emotionele reacties uit.
Opdracht 2
Verdeel de klas in groepen van drie studenten. Elke groep maakt een echt en een nep nieuwsbericht over een onderwerp dat recent in het nieuws is geweest. Het moet een bericht zijn dat op sociale media kan worden gedeeld. Denk aan Facebook, X, Instagram of Snapchat. De studenten kiezen twee tactieken uit de game die ze net hebben gespeeld om het nepnieuws te maken.
Laat de groepjes vervolgens elkaars nieuwsberichten lezen en proberen te achterhalen welke waar zijn gebeurd en welke niet. Om de studenten te helpen met het achterhalen welke berichten nep zijn en echt, gebruik je dit affiche van Mediawijs. Hierop staan tien vragen die kunnen helpen met het achterhalen van nepnieuws.
Opdracht vereenvoudigd – Extra uitleg
Probeer studenten echt te laten snappen welke processen zitten in het slechtnieuwsspel verwerkt zijn en hoe ze werken. Door een voorbeeld uit de game te halen en die te bespreken in combinatie met de techniek kan het voor studenten duidelijker worden.
Om de studenten te ondersteunen in het maken van nieuwsberichten kun je hen helpen door het voor te doen. Kies een nieuwsbericht uit. Dit kan uit een krant of van internet zijn. Kies vervolgens twee technieken uit en verwerk die in het nepbericht. Door stap voor stap voor te doen hoe je dit aanpakt, kan de student het daarna zelf ook proberen. Als het voor de student lastig is om zelf een nieuwsbericht te zoeken, kun je ook een bericht voorleggen en dit laten omschrijven tot een nepnieuwsbericht.
Verdiepingsopdracht
Als de groepjes opdracht 1 en 2 hebben uitgevoerd gaan jullie klassikaal in gesprek. De studenten hebben nu alle lessen van dit lespakket over nepnieuws gevolgd. Wat is hun mening over dit onderwerp? Wat zou een oplossing kunnen zijn om het verspreiden van nepnieuws tegen te gaan? Of is er misschien een oplossing nodig dat mensen minder snel geloven wat ze op internet lezen?
Bespreek deze vragen klassikaal. Je kunt Mentimeter gebruiken om de vragen te stellen en studenten in steekwoorden te laten antwoorden. Geef daarna studenten de beurt om hun antwoord toe te lichten.
